Zika Virüs: Yeni tehlike!!

Son günlerde sıkça adını duyduğunuz Zika virüsü aslında 1950 lerden bu yana Afrika ve ardından Asya’da dar ekvator kuşağında bilinen ancak çok sık rastlanmayan bir virüs iken 2014 de Fransız Polinezyası, Paskalya Adası ve ardından Mayıs 2015 de Brezilya da tespit edilmişti. Ardından Orta ve Güney Amerika’da enfeksiyon hastalarının sıklığının arttığını görmekteyiz. Virüs; Aedes Aegypti adı verilen bir sivrisinekle bulaşıyor ve insandan insana yayılmıyor. Cinsellikle geçiş olasılığından bahsediliyor. Zira bu ülkelere seyahat etmeyen, ancak oradan gelen biriyle cinsel ilişki yaşayan bir Avrupa vatandaşında virüse rastlandı. Anneden plasenta yoluyla bebeğe geçtiği ise kesin biliniyor.

* Kraemer, Moritz UG; Sinka, Marianne E.; Duda, Kirsten A.; Mylne, Adrian QN; Shearer, Freya M.; Barker, Christopher M.; Moore, Chester G.; Carvalho, Roberta G.; Coelho, Giovanini E. (7 July 2015). „The global distribution of the arbovirus vectorsAedes aegypti and Ae. albopictus“. ELife 4: e08347. doi:10.7554/eLife.08347.PMC 4493616. PMID 26126267.

Virüsün bulaşmasının ardından hastalık %80 hiç bulgu göstermiyor, %20 vakada da hafif ateş, eklem ağrısı, döküntü ve konjonktivalarda kızarıklık görülebiliyor. Hastaneye yatacak kadar ciddi enfeksiyon bulgusu oldukça seyrek izlenmiş.

Virüsün bu kadar ciddiye alınmasının önemli bir nedeni var elbette; Brezilya’da Ekim 2015 den bu yana 4000 mikrosefali vakasına rastlanmış ve bu vakaların gebelikte geçirilen Zika virus enfeksiyonu ile ilgili olduğu düşünülüyor. Bu ilişki kesinleşmemekle beraber çok muhtemel görünüyor. Bir de solunum yolunu etkileyen nörolojik bir hastalık olan Guillan Barre Sendromu’na yol açabiliyor. Bu arada gebelikte fetusun anne karnında ya da doğumdan sonra kaybı da söz konusu olabiliyor.

* „Rapid risk assessment: Zika virus epidemic in the Americas: potential association with microcephaly and Guillain-Barré syndrome“ (PDF). Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control. 10 December 2015. p. 14. Retrieved9 January 2016.

Mikrosefalide beyin dokusunun gelişimi yetersiz kalıyor ve buna bağlı olarak kafatası da küçük kalıyor. Kaçınılmaz olarak mikrosefalide zeka geriliği görülüyor.

Virüs kanda 1 hafta kalıyor ve uzun süreli bağışıklık bırakabiliyor. Gebelik öncesi geçirilmişse 1 hafta sonra virüs etkisi yok olacağından gebeliği etkilemesi beklenmiyor.

Dünya Sağlık Örgütü virüsün sık görüldüğü Brezilya, Ekvador, Kolombiya, El Salvador, Panama, Fransız Guanası, Haiti, Honduras, Meksika, Paraguay, Porto Riko, Dominik Cumhuriyeti, Bolivya, Barbados, Martinik, Venezuella, Martinik, Surinam gibi ülkelere seyahat edilmemesini öneriyor.

Bu arada Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Ekvador ve Jamaika’da kadınlara gebeliklerini ertelemeleri tavsiye edildi. Böylece ilk defa bir ülkenin sağlık bakanından kadınlara gebe kalmalarını erteleme önerisi gelmiş oldu.

* Darlington S (23 December 2015). „Brazil warns against pregnancy due to spreading virus“. CNN. Retrieved 23 December 2015.

* „Zika virus triggers pregnancy delay calls“. BBC. 23 January 2016. Retrieved23 January 2016.

Kanada ve Şili dışında Amerika kıtasındaki tüm ülkelerde virüse rastlanmış olduğu belirtiliyor.

Zika Virüs enfeksiyonu için aşı geliştirilmesi için çalışmalar yürütülüyor. Ancak 2017 den önce hazır olamayacağı belirtiliyor. Bu arada virüs bulaştıktan sonra bilinen bir tedavisi yok ve semptomatik tedavi yapılıyor. Görülen o ki gebelikte enfekte olmamak için uğraşılması gereken bir enfeksiyon tehdidi ile karşı karşıyayız.

Bu gelişmeler sırasında Almanya’da Genekam Bioteknoloji Şirketi zika virus tanısı için bir test geliştirdi ve Brezilya’ya gönderildiği haberini verdi. Test; zika virus DNA sona yönelik kimyasal maddeler aracılığı ile çalışıyor. Testin erken dönemde geliştirilebilmesi; şu anda söz konusu ülkeler için ve virüsün yaygınlaşması durumunda da birçok ülkeyi erken tanı açısından rahatlatacak bir gelişme oldu.

* Sternberg, Steve (22 January 2016). „Vaccine Efforts Underway as Zika Virus Spreads“. US News & World Report. Retrieved 28 January 2016.

Henüz ülkemizde Zika Virüsüne rastlanmadı. Güney Amerika seyahati yapan bir Danimarka vatandaşında saptandı. Aedes Aegypt grubu sivrisineklerin yaşadığı iklim bizim koşullarımıza pek uymasa da doğaya kendi ellerimizle yaptığımız bunca kötülük ve global ısınma ile beraber devamlı bir şeyler değişiyor ve bize uğramama garantisi yok elbette… Bu anlamda henüz korkmamak ancak bilgilenmekte yarar var diye düşünüyorum.

* Petersen, Emily E.; Staples, J. Erin; Meaney-Delman, Dana; Fischer, Marc; Ellington, Sascha R.; Callaghan, William M.; Jamieson, Denise J. (2016). „Interim Guidelines for Pregnant Women During a Zika Virus Outbreak – United States, 2016“. Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (2): 30–33.

Her zaman sağlıkla beraber olmak ümidi ile…

---