TÜP BEBEK TEDAVİSİ VE ENDOMETRİAL POLİPLER

Endometrial polipler endometrium denilen rahim içi dokunun hemen daima iyi huylu büyümesini ifade eder.

Yaşla beraber görülme sıklığı artarken üretken çağdaki kadınlarda da sıklıkla görülmektedir. İnfertilite tedavisi gören kadınların henüz ilk başta tetkikleri yapılırken yapılan ilaçlı rahim filminde (histerosalpingografi) 5 kadından birinde polip görme olasılığı vardır.

En sık kimlerde görülür?

Endometrial polipler östrojen etkisi ile oluşur. Diabeti olan, şişmanlık sorunu olan, tamoksifen kullanan ya da premenapoz döneminde östrojen baskınlığı olan kadınlarda, ailede kolon kanseri, meme, yumurtalık ve rahim kanseri varlığında, ailede polip varlığında ya da kadında ülseratif kolit, chron hastalığı gibi enflamatuar barsak hastalığı varsa sıklığı artar. Poliplerin %90’ı 40 yaş üzerinde kadınlarda gözlenir.

Bunun dışında üreme çağında östrojen düzeyi normal olsa da yüksek risk içermeyen kadınlarda da polip görülebilir.

Gebelik elde edemediği için gelen kadında muayene ya da histerosalpingografi(ilaçlı rahim filmi)de polip görülebilir. Ancak baştan izlenemeyen minik polipler yumurtlama tedavisinde yumurta başı salınan östrojenin artışı ile büyüyerek görülebilir hale gelebilir.

 

Nerede yerleşir ve şekli nasıldır?

Polipler ince tabanlı(saplı) olabileceği gibi, geniş tabanlı(villöz) polip biçiminde de olabilir.

Endometrium içinde bütün yüzeyel alanlarda, rahimin tepe noktasından rahim ağzına kadar yerleşebilir, bir ya da birkaç adet görülebilir.

 

Hangi şikayetlere yol açar?

Özellikle 2 cm nin üzerinde olan polipler adet kanamalarının miktarında artış, kanama süresinin uzaması, ara kanamalar ve adet sırasında ağrıya neden olabilir.

Eğer polip gebelik kesesinin yerleşeceği noktada ise  ve özellikle 2 cm nin üzerinde ise gebeliğin tutmaması ya da düşüğe neden olabilir.

 

Tanısı nasıl konur?

Polip tanısında altın standart ultrasonografidir. Özellikle adetin 9-12. günü arası yapılan ultrasonografilerde polipleri rahatlıkla görebiliriz. Büyüklükleri ve yerlerinin net belirlenebilmesi için sonohisterografi yapılabilir. Burada muayene sırasında ağrısız ve kolaylıkla rahim içine salin solüsyonu vererek rahim içi dokuda geniş bir görüş alanı sağlarız. Poliplerin çıkış noktaları, saplı ya da geniş tabanlı oluşları ve büyüklükleri konusunda net bilgi sahibi oluruz. Sonohisterografi cerrahi planlama için son derece yardımcı bir işlemdir.

 

Poliplerin infertilite ve düşüklerle ilgisi var mıdır?

       

Bu sorunun yanıtı poliplerin yeri ve büyüklükleri ile ilgilidir. Literatüre göre 2 cm üzerinde polipler gebe kalamamak ya da düşüğe neden olabilirler. Özellikle rahim boşluğunun fundus denilen bölümünde yerleşen polipler embriyonun yerleşmesine engel olabilirler. Bu engel hem hacim olarak kapladıkları yer ve hem de poliplerin büyüdükçe artan enflamasyon oranı ile embriyonun rahat tutunabilme olasılığının azalması ile ilgilidir. Tüplerin rahime giriş noktalarında ise bu tüpten spermin ve embriyonun geçişine mani olabilirler. Rahim ağzına yerleşen büyük poliplerin de spermin geçişine engel olabileceklerini bilmekteyiz.

Poliplerin gebe kalamamak ya da düşük üzerine etkisi tartışmalı olmakla beraber infertilite ya da gebelik kaybına neden olacak başka problem yoksa polipler bir neden olarak akla gelmelidir.

 

Polip tedavisi nasıl ve kimlere yapılır?

 

Poliplerin tedavisi cerrahi yolladır. Histeroskopi ile ameliyathane ortamında polipler alınır. Hastane yatışına gerek yoktur. Cerrahi sonrası kontrolleri yapılan hasta 3-4 saat sonra evine gidebilir. Histeroskopi anestezi altında  yapılır ve hasta uygulama sırasında ağrı hissetmez. Cerrahi sonrası da son derece konforludur. Ağrı olması beklenmez. Cerrahi sonrası birkaç gün süren kanamalar olabilir.

Eğer endometrial polip varsa ve şikayete yol açmıyorsa, 2 cm altındaki poliplerde tedavi gerekmeyebilir. Ancak kanama ve adet ağrısı gibi şikayetlerin varlığında histeroskopi ile polipler çıkarılır. 2 cm nin üzerinde polipler şikayete yol açmasa da alınmalıdır.

Üreme tıbbında ise aşılama ve özellikle tüp bebek gereken vakalarda 2 cm altında bile olsa embriyo transferinden önce poliplerin çıkarılmasında yarar vardır ve cerrahi yapılmalıdır. Zira büyük bir emek ile elde edilen embriyoların tutunması zor bir ortama yerleştirilmeleri hem ekip, hem de tedavi gören çift için kaygı verici olacaktır.

Eğer öncesinde polip izlenmemiş ve tedavi sırasında ortaya çıkmış ise embriyoları transfer etmeyip dondururuz. Yumurtalık rezervi çok azalmış kadında da polip cerrahisini erteleyip önce embriyo elde edip dondurmayı tercih ederiz. Polip cerrahisi sonrası 2 ay endometriumun iyileşmesini bekleriz ve sonra dondurulmuş embriyo transferi yaparız.

Kadının yumurta rezervi iyi ise polip cerrahisi tedavinin başında yapılmalı ve taze embriyo transferi şansı kazanılmalıdır.

 

---