YUMURTA DONDURULMASI

BEBEK SAHİBİ OLMA SÜRECİNİN UZATILMASINDA YENİ DÖNEM

Kadının sosyal yaşamdaki yeri yıllar içinde değişmiş ve eğitim süreci uzamış ve kariyer kadın için önemli hale gelmiştir. Erkeklerle iş yaşamında aynı paralelde yürümeye çalışan kadınlar bu zaman sürecinde çoğunlukla evlilik ya da çocuk sahibi olmayı ertelemeye çalışıyor. Ancak biyolojik saat kadınların aleyhinde işliyor ve yıllar içinde yumurtalık rezervi azalıyor ve bunun yanı sıra azalan yumurtaların kaliteleri de bozuluyor.

Sosyal nedenler yanı sıra yumurtalık rezervi erken yaşlarda kendiliğinden ya da tıbbi zorunlulukla nedeniyle de azalabilir.

Ailede erken menapoz varlığında kadının adet düzeni iyi sorgulanmalı ve düzensizliklerde hormon  tahlilleri mutlaka yapılmalıdır. Mutlak kural olmasa da yumurtalık rezervinin genetik yönü yadsınamaz. Zaten genelikle aile öyküsünü bilme şansı olan kadın farkındalığı yüksek biçimde bu noktayı vurgulayarak başvurur.

Yumurtalıklarla ilgili cerrahi girişimler ya da yumurtalıkların alınmasını gerektiren durumlar olabilir. Kanser tedavisi planlanan kadınlarda radyoterapi ve kemoterapi yumurtalık rezervinin azalmasına neden olacaktır. Bütün bu girişimlerden önce doğurganlığı korunması için gelecek planı yapmak gereklidir.

Yumurta dondurulması geçmiş yıllarda sadece kanser tedavisi gören hastalarda yasal olarak mümkün idi. Kasım 2015 den bu yana ülkemizde yasalar yumurtalık rezervi azalan ya da erken menapoz riski olan kadınlarda eğer çocuk sahibi olmamışlarsa yasal olarak yumurta saklama hakkı verir. Bunun için üç uzman doktorun imzaladığı, testlerle kanıtlanmış gereklilik belirtilir ve rapor oluşturularak yumurta saklanabilir.

 

Süreç nasıl ilerler?

Önceden görüşme yapılmış ve bilgilendirilmiş, muayenesi tamamlanmış ve testleri hazırlanmış olan hasta adetin 2. günü görülür ve uygun dozda gonadotropin başlanır. Tüp bebek programının ilk aşaması olan yumurtlama indüksiyonu başlanmış olur ve hastaya günlük enjeksiyonları planlanarak 2-3 günde bir ultrasonografi ile takip edilir. 12-15 gün süren bu takip sonrasında yumurtalar belli bir büyüklüğe gelince anestezi altında ve ultrasonografi eşliğinde toplanır. 15- 20 dakika süren bu işlem sonrasında 1-2 saat dinlendirilen hasta kontrolden sonra eve yollanır. Toplanan yumurtalar arasında olgun ve sağlıklı olanlar embriyoloji laboratuarında virtifikasyon tekniği ile dondurulur. Yumurta hücresi insan vücudundaki en büyük hücredir ve yüksek miktarda sıvı içerir. Vitrifikasyon yöntemi ile hızlı dondurma işlemi yapılması dondurulurken sıvı kristalleri oluşmasına engel olacaktır. Dondurulan yumurtalar -196 derecede sıvı azot tanklarında saklanır.

 

Saklama tekniği: Vitrifikasyonla hızlı dondurma!!

Yumurta saklanmasında en önemli ayrıntı laboratuvar kalitesidir. Vitrifikasyon tekniğini doğru kullanan, teknolojisini yenileyen ve tecrübeli embriyologların çalıştığı laboratuvarlar tercih edilmelidir. Hızlı dondurma kadar hızlı çözme de önemlidir. Çocuk sahibi olma şansı kısıtlı olan hastada ümitle saklanan yumurta hücrelerinin ne kadar değerli olduğu unutulmamalı ve tekrar çözüldüğünde taze siklustaki deneme kadar başarı şansı sağlanmalıdır.

 

Kaç yumurta, ne kadar süre ile saklamalı??

Dondurulan yumurta sayısı ne kadar fazla olursa kadının şansı o kadar artar. 35 yaş altı kadında yumurta başına gebelik oranı %4 dür ve en az 7-10 yumurta saklanması önerilir. 40 yaş üstü kadında yumurta başına gebelik oranı %1’e düşmekte ve saklanan yumurta sayısının bu oran düşünülerek çok fazla olması gerekir. Dondurulan yumurtalar için bir saklama süresi sınırı yoktur. Yumurtalar gruplar halinde dondurulursa çözülen her grup için ayrı bir tüp bebek uygulaması yapılabilir.

 

İşlem hangi yaşta yapılabilir??

Dondurulmuş yumurta kullanılarak uygulanan tüp bebek işlemlerinde tedavi başarısını değiştiren en önemli parametre kadının yumurtalarını sakladığı yaştır. Her yaşta yumurta saklanabilir, ancak ideal olan mümkün olduğunca erken yaşta ve çok sayıda yumurta saklamaktır. Ne kadar erken yaşta saklanırsa yumurta kalitesi o kadar iyi olacaktır. Bu durumda eğer sağlık durumu elverirse kadın istediği yaşta çocuk sahibi olabilir. Bebek için anomali riskleri yumurta saklanan yaşın riskleri ile eşdeğer olacaktır. 35 yaş öncesi saklanan yumurtalar ile başarı oranı oldukça yüksek iken yaş arttıkça başarı oranı nispeten düşmektedir. Ancak bir çok sosyal nedenle her yaşta yumurta saklanması gerekebilmektedir

---